Plastomerler kullanım alanlarına uygun olarak mühendislik plastikleri olarak da isimlendirilirler. Elastomerlerde olduğu gibi çapraz bağlı bir yapı söz konusu değildir. Bu neden ile yük altında şekil değiştirip eski konumuna dönebilme özelliği olmasına rağmen elastomerlere kıyasla bu özelliği çok daha zayıftır.
Mekanik özellikleri güçlü termoplastikler metal malzemeleri ikame amacıyla kullanılırken daha yumuşak termoplastikler uygulamalarda elastomerler ile rekabet etmekte, sızdırmazlık elemanları da dâhil olmak üzere birçok farklı uygulamada kullanılmaktadır.
Sızdırmazlık elemanlarında genellikle kullanılan plastomerler poliasetal (POM), poliamid (PA) ve politetrafloroetilen (PTFE ya da bilindik ticari adıyla Teflon®) malzemelerdir. TPE (termoplastik elastomer) ise yapısı itibari ile termoplastik ancak özellikleri ve performansı itibari ile elastomer olarak sınıflandırılabilecek özel yapıda bir malzemedir.
Aşağıda seçeceğiniz temel plastomer hakkında daha detaylı bilgi alabilirsiniz.
PA
Poliamid (PA) yüksek mukavemete sahip bir plastiktir. Yüksek aşınma direnci, sert malzeme yapısı ve kuru çalışabilme özellikleri vardır. Bu nedenle çeşitli makine elamanlarında (ör. dişli çarklar, yataklama elemanları vb.) tercih edilirler. POM gibi hidrolik-pnömatik silindirlerde yataklama elemanı ve destek halkası olarak da kullanılırlar. Kullanıldığı yere bağlı olarak özel katkı maddeleriyle çalışma sıcaklık aralığı ve mekanik özellikleri değiştirilebilir. Katkısız ve cam elyaf katkılı tipleri bulunmaktadır.
Genel özellikleri itibari ile yüksek mekanik dayanım, asit ve bazlara karşı iyi dayanım, iyi radyasyon ve UV dayanımı sergiler.
Uygun çalışma sıcaklığı -40°C ile +85°C arasındadır.
POM
Poliasetal (POM) mekanik yük dayanımı çok yüksek olan bir termoplastiktir. Bu nedenle hidrolik-pnömatik sistemlerde yataklama elemanı malzemesi olarak ya da destek halkası malzemesi olarak kullanılır. Kullanım yerine göre katkısız ya da cam elyaf katkılı tipleri tercih edilebilir.
Madeni yağlarda ve HFA, HFB tipi yağlarda sorunsuz kullanılabilirler. Cam elyaf katkılı tiplerinde daha yüksek mekanik dayanım söz konusudur.
Uygun çalışma sıcaklığı -40°C ile +100°C arasındadır. Kısa süreli olarak +140°C’ye kadar sıcaklıklarda kullanılabilir.
PTFE
Politetrafloroetilen (PTFE) daha çok Teflon® ticari ismi ile bilinen ve pek çok farklı sektörde yaygın kullanımı olan bir malzemedir.
Yüzey gerilimi pek çok katı maddeden düşüktür. Başka bir deyişle yapışmama özelliği çok güçlüdür. Statik ve dinamik sürtünme katsayısı hemen hemen aynıdır ve pratikte “buz” kadardır.
Kimyasal dayanımı tüm diğer elastomer ve termoplastiklerden daha iyidir. Her ortamda mükemmel şişme dayanımı gösterir. Ancak likit alkaliler ve bazı flor bileşikleri yüksek ısı ve basınçlarda PTFE üzerinde olumsuz etki oluşturabilir.
Saf PTFE, dielektrik katsayısı çok düşük olması nedeni ile iyi bir elektrik yalıtkanıdır.
Saf haline ek olarak genelde uygulamaya uygun olarak grafit, cam elyaf, bronz ve karbon katkılı olarak kullanılır.
Uygun çalışma sıcaklığı -200°C ile +260°C arasındadır.
TPE
Termoplastik elastomerler (TPE) elastomer özelliklerine sahip fakat plastikler gibi işlenebilen ve şekil alabilen, kompleks yapıda polimerik malzemelerdir. Örnek olarak stiren-bütadien-stiren yapıdaki bir termoplastik elastomerde bütadien kısmı elastomerik, stiren kısmı plastiktir. Yüksek ısıda stiren erir, malzeme akıcı hale gelir. Soğutulduğunda stiren tekrar sertleşir. Geri dönüşüm ile tekrar kullanılabilir. Ester bazlı TPE yapısı gereği hidrolik ve pnömatik sistemlerde destek halkası ve sızdırmazlık elemanlarına arka adaptör olarak kullanılır. Hidrolik yağlara mükemmel dayanımı ve yüksek akma mukavemeti malzemenin en belirleyici özellikleridir. Bundan başka yüksek çekme mukavemeti, iyi elastikiyet, solventlere karşı dayanım, oksidatif asit, alifatik hidrokarbonlar, alkalin solüsyonlar ve çeşitli gres ve yağlara karşı dayanım malzemenin diğer temel karakteristikleridir. Uygun çalışma sıcaklığı -40°C ile +120°C arasındadır.